درمان بيماري ها

درمان بيماري هاي مختلف با دستان دکتر متخصص مربوط انجام مي شود. همانطور که مي دانيد در علم پزشکي و عناوين متخصصين ، کلماتي تقريبا نا آشنا وجود دارد که شايد معادل بيماري و يا مشکل جسمي شما باشد. پس با دانستن اين ريز نکات بهتر مي توانيد پزشک معالج خود را انتخاب کنيد.

متخصص داخلي چه وظايفي دارد؟

اين تخصص به تشخيص و درمان بيماري هاي داخلي مي پردازد که ارگاني از بدن يا همه آن را درگير مي کنند. رشته داخلي در گذشته زير شاخه يا فوق تخصص نداشت و متخصصان داخلي همه نوع بيماري را ويزيت مي کردند اما امروزه اين رشته، فوق تخصص هاي متعددي دارد، از جمله:

فوق تخصص گوارش و کبد:اين پزشک به بررسي و درمان بيماري هاي دستگاه گوارش، کبد و پانکراس؛ آندوسکوپي؛ کولونوسکوپي و ... مي پردازد.

فوق تخصص خون و آنکولوژي:مطالعه خون و بافت هاي سازنده خون، تشخيص، درمان و انجام شيمي درماني براي افراد مبتلا به بيماري هاي خون و تومورهاي سرطاني برعهده اين پزشکان است.

فوق تخصص کليه (نفرولوژي):درمان و تشخيص بيماري هاي داخلي کليه و همچنين انجام و آماده سازي بيماران براي پيوند کليه و دياليز و نگهداري پيوند کليه از وظايف اين پزشکان است. براي تشخيص و درمان فشار خون نيز مي توانيد به اين متخصصان مراجعه کنيد.

فوق تخصص رماتولوژي:شناخت و درمان اختلالات مربوط به مفاصل و ساير بافت هاي همبند، عضلات، بيماري هاي رماتولوژي و پوکي استخوان برعهده اين پزشکان است.

معرفي فوق تخصص هاي مربوط به هر بيماري

فوق تخصص غدد:شناخت و درمان بيماري هاي غدد، تيروئيد، ديابت، چاقي، اختلالات چربي خون، اختلالات قائدگي و پرمويي، بيماري هاي متابوليک و ارثي، کوتاهي قد و اختلال رشد، کمبود وزن در کودکان، بلوغ زودرس و ديررس، بيماري هاي غدد جنسي و دستگاه تناسلي، بيماري هاي غدد هيپوفيز، تعيين جنسيت و ايهام تناسلي و بيماري هاي غدد فوق کليوي به اين گروه از پزشکان متخصص غدد مربوط مي شود.

فوق تخصص ريه:بررسي و درمان اختلالات مربوط به شش ها و ساير اجزاي دستگاه تنفسي برعهده اين پزشکان است.

فوق تخصص بيماري هاي عفوني و گرمسيري:تشخيص، درمان و پيشگيري از بيماري هاي عفوني، تب دار و واگيردار ناشي از ميکروارگانسيم ها (ميکروب ها، ويروس ها و...) به اين پزشکان مربوط مي شود. اين رشته تخصص مستقيم هم دارد (متخصص عفوني) که پس از دوره پزشکي عمومي به دست مي آيد.

جراح عمومي متخصص است نه پزشک عمومي!

برخي از بيماران، تمايلي به مراجعه به جراحان عمومي ندارند و به اشتباه اين متخصصان را با پزشکان عمومي در يک رده قرار مي دهند. درحالي که جراحي عمومي متخصصي است که از جراحي هاي تيروئيد، کيسه صفرا، فتق ها، توده هاي زيرجلدي و سطحي، سرطان هاي دستگاه گوارش تا بيماري هاي سينه، بيماري هاي ناحيه مقعد مانند بواسير، شقاق مقعد و. . . درحيطه کاري او قرار مي گيرد. جراحي ساير قسمت ها نيز به رشته هاي فوق تخصصي يا فلوشيپي سپرده مي شود، از جمله:

فوق تخصص جراحي اطفال:جراحي هاي مادرزادي اطفال و نوزادان و ساير جراحي هاي اطفال برعهده اين پزشکان است.

فوق تخصص جراحي توراکس:جراحي اعضاي داخلي قفسه سينه به جز قلب بر عهده اين جراحان است.

فوق تخصص جراحي قلب و باي پس قلبي:جراحي دريچه هاي قلب و عروق بزرگ بر عهده جراحان قلب است.

فوق تخصص جراحي عروق محيطي و تروما:اين پزشکان به جراحي پيوند عروق، آسيب هاي فيزيکي، درمان واريس و. . . مي پردازند.

فوق تخصص جراحي پلاستيک، ترميمي و سوختگي:اين جراحان به ترميم بيماران سوختگي و نيز جراحي هاي زيبايي بيني، سينه، شکم و. . . مي پردازند. همچنين ساير اعمال ترميمي مانند ناهنجاري هاي مادرزادي صورت، شکاف کام و شکاف لب، تومورهاي سر و گردن و درمان صدمات دست و. . . بر عهده اين پزشکان است.

متخصص جراحي استخوان و مفاصل (ارتوپدي):اصلاح شکستگي ها و بيماري هاي مربوط به استخوان ها، ستون فقرات و مفاصل، دررفتگي ها، فلج هاي مادرزادي و اکتسابي، ترميم زردپي ها و اعصاب محيطي، درمان تومورهاي استخواني، کشيدگي و رگ به رگ شدن، پاره شدن تاندون ها و رباط ها، آسيب هاي ورزشي، آرتروز، ساييدگي مفصل و. . . به اين گروه از جراحان ارتباط دارد. اين تخصص خود به شاخه هاي فوق تخصصي مختلفي تقسيم مي شود از جمله ارتوپدي اطفال، جراحي تومورهاي استخواني و نسج نرم، جراحي دست، شانه و آرنج، زانو، لگن و مفصل ران، ستون فقرات، پا و مچ پا و. . . .

تخصص جراحي کليه و مجاري ادراري و تناسلي (اورولوژيست):بيماري هاي کليه و مجاري ادراري، عفونت هاي ادراري، انواع بي اختياري هاي ادراري، افتادگي مثانه و. . . نيز بيماري هاي مروبط به نازايي مردان به اين گروه از جراحان ارتباط دارد. به ياد داشته باشيد که بيماري هاي کليه و مجاري ادراري اگرفقط نياز به درمان دارويي داشته باشند توسط متخصصان داخلي و نفرولوژي درمان مي شوند اما بيماري هايي که نياز به جراحي دارند مانند سنگ هاي کليه، حالب و مثانه، تومورهاي سيستم ادراري و نيز پروستات به وسيله متخصصان ارولوژي درمان مي شوند.

تخصص جراحي مغز و اعصاب:جراحي هاي مغز و نخاع، درمان ضربه هاي مغزي و تومورهاي مغز و نخاع، ديسک هاي کمر و اختلالات ستون فقرات به اين گروه از جراحان ارتباط دارد. به ياد داشته باشيد که جراحي مغز و اعصاب با تخصص مغز و اعصاب (نورولوژيست) متفاوت است. بنابراين براي درمان بيماري هايي که در حيطه جراحي نيست مانند بيماري ام اس، سکته مغزي يا تشنج نبايد به جراح مراجعه کنيد.

تخصص جراحي زنان و زايمان:تشخيص، درمان و جراحي هاي رشته زنان در دوران قبل از بلوغ، باروري، يائسگي، انجام سزارين و زايمان طبيعي، نازايي، درمان سرطان هاي دستگاه تناسلي زنانه، بي اختياري ادرار، عفونت هاي دستگاه تناسلي زنانه، اختلالات قاعدگي، کيست هاي تخمدان و. . . به اين گروه از پزشکان ارتباط دارد. اين رشته شامل موارد جراحي و غير جراحي است. اين تخصص خود به شاخه هاي فوق تخصصي مختلفي تقسيم مي شود از جمله جراحي سرطان، اي. وي. اف و لاپاراسکوپي، نازايي و اي. وي. اف و فلوشيپ پريناتولوژي (طب مادر و جنين).

تخصص جراحي گوش و حلق و بيني:تشخيص، درمان و جراحي هاي گوش، فک، صورت، بيني و لوزه بر عهده اين جراحان است. تخصص گوش و حلق و بيني فلوشيپ ديگري تحت عنوان جراحي سرو گردن نيز دارد.

فوق تخصص قلب و عروق:درمان بيماري هاي قلب و عروق خوني، انجام آنژيوگرافي، اکو و نيز تعيين موارد لازم براي عمل جراحي قلب به اين گروه از پزشکان مرتبط است. عملکرد اين رشته کاملا همانند رشته تخصصي قلب و عروق است (متخصصين قلب و عروق) که پس از دوره پزشکي عمومي به دست مي آيد. اين رشته فلوشيپ هاي متعددي مثل اکوکارديوگرافي (تصويربرداري از قلب با امواج صوتي)، اينترونشنال کارديولوژي (ترميم قلب و عروق از طريق کاتتر)، بيماري هاي مادرزادي قلب در بالغين، نارسايي قلب، پيس ميکر (دستگاه ضربان ساز قلب) و. . . . نيز دارد.

اگر کودک تان بيمار شده. . .

متخصص کودکان: تشخيص و درمان بيماري هاي کودکان و نوزادان (زير 14 سال) مربوط به اين رشته است. اين رشته همانند رشته تخصص داخلي داراي فوق تخصص هاي متعددي است و دوره هاي فلوشيپي هم دارد، از جمله دوره نوزادان (که به بيماري هاي متولدين تا يک ماه مي پردازد)، خون و سرطان، ايمنولوژي و آلرژي، کليه، گوارش، عفوني، غدد، اعصاب، روانپزشکي و قلب کودکان.

اگر از سردرد رنج مي بريد. . .

مـتـخـصص مـغز و اعـصاب (نورولوژيست): تشخيص و درمان بيماري هاي مغز و نخاع در حيطه غير جراحي از جمله سردردها، سرگيجه، بيماري هاي اعصاب محيطي، تشنج ها، صرع، فراموشي، اختلالات حافظه، گزگز دست ها و پاها، کمر درد، لرزش بدن، اختلالات خواب، سکته مغزي، ام اس، مننژيت، نوروپاتي، ميوپاتي، پارکينسون و. . . بر عهده اين گروه از پزشکان است.

اگر کيف تان کوک نيست. . .

متخصص روانپزشکي (اعصاب و روان): روانشناسي يکي از رشته هاي علوم انساني است و روانپزشکي از شاخه هاي پزشکي محسوب مي شود. روانپزشک براي بيمار دارو تجويز مي کند اما روانشناس به روان درماني و آموزش شيوه هاي صحيح تفکر و رفتار مي پردازد در صورتي که حال شما با مشاوره و روش هاي غير دارويي بهتر نشود، چاره اي جز مراجعه به روانپزشک نداريد. متخصصان اين رشته به درمان مشکلات اعصاب و روان از جمله روانپريشي ها، اختلالات خلقي، وسواس ها، اختلالات خواب، افسردگي، اضطراب، بيش فعالي/کم توجهي، ترک مواد و الکل، اوتيسم، تيک، اختلالات يادگيري و اختلالات روابط جنسي مي پردازند. اين تخصص يک رشته فوق تخصصي تحت عنوان روانپزشکي کودک و نوجوان نيز دارد.

اگر نگران پوست و موي تان هستيد. . .

متخصص پوست و مو: متخصصان اين رشته به تشخيص، درمان و جلوگيري از بيماري هاي مربوط به پوست، مو و ناخن ها مي پردازند. اين رشته داراي فلوشيپ هاي مختلفي از جمله زيبايي پوست و ليزر، کاشت مو و درماتوپاتولوژي (ارزيابي و تفسير ميکروسکپي ضايعات پوستي) است.

اگر به سرطان شک داريد. . .

متخصص آسيب شناسي (پاتولوژي): تشخيص بافت شناسي بيماري ها بر عهده اين گروه از پزشکان است؛ براي مثال اگر يک توده حين جراحي از بدن خارج شود، آسيب شناس به شما خواهد گفت که توده مذکور سرطاني است يا خير يا اينکه سرطان در چه مرحله اي از تهاجم و پيشرفت است.

اگر سيستم ايمني بدن تان مشکل دارد. . .

متخصص ايمونولوژي و آلرژي: اين متخصص به بررسي انواع واکنش هاي دفاعي بدن در برابر عوامل بيگانه، روند ايجاد مصونيت در برابر عوامل بيماري زا، بيماري هاي خودايمني، آسم، آلرژي، نقص هاي ايمني، واکسيناسيون، پيوند اعضا و. . . مي پردازد.

اگر مشکلات چشمي داريد. . .

متخصص چشم پزشکي: اين متخصصان به تشخيص، درمان و جراحي ضايعات و بيماري هاي چشم مي پردازند. در ايران اين رشته داراي چند فلوشيپ است، از جمله فلوشيپ استرابيسم (انحراف چشم)، قرنيه و سگمان قدامي، گلوکوم (آب سياه)، ويتره و رتين (شبکيه)، بيماري هاي سطح چشم، پاتولوژي (آسيب شناسي) چشم مشترک با متخصصان پاتولوژي، تروماي چشم، جراحي پلاستيک چشم و. . . .

اگر مشکلات فيزيکي و عضلاني داريد. . .

متخصص طب فيزيکي و توانبخشي:متخصصان اين رشته با کمک طب الکترودياگنوزيس، تزريق هاي تشخيصي و درماني و روش هاي دارويي و فيزيکي به پيشگيري، تشخيص و درمان اختلالات و ضايعات سيستم اسکلتي/عضلاني/عصبي مي پردازند. براي درمان ناتواني ها و معلوليت هاي فيزيکي، وضعيت هاي دردناک و عصبي اندام ها، گرفتگي هاي عضلاني و. . . مي توانيد از اين متخصصان کمک بگيريد.

اگر مي خواهيد به تناسب اندام برسيد. . .

متخصص پزشکي ورزشي:متخصصان اين رشته در حيطه ورزش حرفه اي، تجويز مناسب ورزش در زمينه پيشگيري و درمان بيماري هاي مختلف، چاقي يا اضافه وزن مهارت دارند. براي مثال اگر مي خواهيد بدانيد کدام ورزش مناسب اندام و وضعيت جسمي شماست يا چگونه مي توانيد با کمک ورزش چربي هاي ناحيه خاصي از بدن تان را آب کنيد يا اينکه شلي بازوها و... را برطرف کنيد، بايد از اين متخصصان مشاوره بخواهيد.

اگر کارتان به اورژانس بکشد. . .

متخصص طب اورژانس:اين متخصصان معمولا در بخش اورژانس فعاليت مي کنند و اطلاعات و مهارت هاي زيادي در رابطه با اورژانس هاي رشته هاي مختلف پزشکي دارند. اين پزشکان قادر هستند به درمان و اداره آسيب هاي چندگانه مثل شکستگي استخوان ها و پارگي اعضاي داخلي بدن، بيماري هاي محيطي مثل گرمازدگي، سوختگي و برق گرفتگي، مسموميت ها، احياي قلبي/ ريوي و. . . بپردازند.

اگر درد يا اعتياد داريد. . .

فلوشيپ طب تسکيني:اين رشته در بيماري هاي صعب العلاج مانند انواع سرطان هاي پيشرفته و تسکين درد بعد از اعمال جراحي سنگين کاربرد دارد. اين فلوشيپ زير گروه مشترک رشته هاي جراحي عمومي، داخلي، ارتوپدي و بيهوشي است.

فلو شيپ تخصصي اعتياد:اين رشته مي تواند زير گروه هر يک از رشته هاي روانپزشکي، داخلي و بيهوشي باشد. متخصصان اعتياد بهترين مشاور براي ترک اعتياد به الکل، مواد مخدر، محرک و. . . به حساب مي آيند.

فرق راديولوژيست و پرتودرمان چيست؟

 متخصص راديولوژي: متخصص راديولوژي به تشخيص بيماري ها با کمک راديولوژي، سونوگرافي داپلر، راديوگرافي، CT SCAN، MRI و. . . مي پردازد.

متخصص پرتو درماني: درمان بسياري از سرطان ها و. . . با پرتوهاي يونيزان صورت مي گيرد که اين کار توسط پزشکان پرتو درماني انجام مي شود.

متخصص، فوق تخصص يا فلوشيپ ؟

 در زمان مراجعه به پزشکان معمولا با عناوين مختلفي پس از نام آنها مواجه مي شويم؛ از جمله متخصص، فوق تخصص، فلوشيپ و. . . اما اين عناوين چه تفاوت هايي با هم دارند؟

متخصص

هر پزشک عمومي پس از حدود دو تا سه سال و گاهي چهار سال تحصيل در يکي از رشته هاي تخصصي به عنوان متخصص آن رشته پزشکي شناخته مي شود.

فوق تخصص

متخصص ها در رشته هاي مختلف پزشکي پس از گذراندن دو تا سه سال ديگر به عنوان فوق تخصص يکي از زير گروه هاي رشته تخصصي خود شناخته مي شوند.

فلوشيپ

دوره هاي آموزشي براي پزشکان متخصص که مدت آنها کمتر از دو سال است، دوره هاي فلوشيپي يا تکميل تخصص نام دارند. اين دوره ها به عنوان فوق تخصص تلقي نمي شوند.

PHD

مدرک دکتراي ناپيوسته در رشته هاي علوم پايه از جمله رشته هاي علوم پايه پزشکي غير باليني جهت انجام فعاليت هاي دانشگاهي؛ تحقيقي و تدريس است و هيچ يک از کساني که اين مدرک را دارند، نمي توانند براي درمان دردتان کاري کنند.

پوست، داخلي، زنان، اطفال؟

حتما شما هم ديده ايد که روي تابلو برخي پزشکان، چند تخصص در کنار هم نوشته مي شود؟ اگر اين عناوين بدون واژه «متخصص» در کنار هم آورده شوند، يعني با تابلوي يک متخصص عمومي روبه رو هستيد. در واقع چنين پزشکي در اين رشته ها متخصص نيست و فقط براساس تجربه و دوره هاي کوتاه مدتي که گذرانده است، اين خدمات را ارائه مي دهد. فراموش نکنيد که ما پزشک همه فن حريف نداريم و اگر از اطرافيان خود تعريف پزشکي را شنيديد، بدانيد که اين پزشک فقط در رشته تخصصي خودش عملکرد خوبي دارد.

اين تعريف ها دليل نمي شود که براي هر بيماري به اين پزشک مراجعه کنيد. براي مثال اگر يک جراح کليه، سنگ کليه پدرتان را با موفقيت عمل کرده و از کار او راضي هستيد به معناي اين نيست که آن جراح مي تواند سردرد مزمن شما را هم برطرف کند! پس پول و وقت خود را هدر ندهيد و براي هر بيماري خاصي به متخصص مربوطه آن مراجعه کنيد.

اول از همه؛ پزشک عمومي!

توصيه ما همان حرفي است که وزارت بهداشت قرار است با فراهم آوردن زيرساخت ها آن را عملي کند. بهتر است براي معالجه هر دردي، قبل از متخصص ها با يک پزشک عمومي مشورت کنيد. اگر دچار بيماري خاصي شده ايد و نمي دانيد بايد به کدام متخصص مراجعه کنيد، بهتر است در مرحله اول از يک پزشک عمومي مشاوره بخواهيد. پس از آن هم اگر به نتيجه نرسيديد، مي توانيد از يک متخصص داخلي وقت بگيريد. اين متخصصان در صورت لزوم شما را به فوق تخصص مربوطه ارجاع مي دهند.